Przejdź do zawartości

Konrad Zembrzuski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konrad Zembrzuski
Bury, Dolina
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1890
Radzice

Data i miejsce śmierci

13–14 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

15 Pułk Ułanów Poznańskich

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Oficer Orderu Korony Rumunii Oficer Orderu Orła Białego (Serbia) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Konrad Zembrzuski z lewej jako adiutant Józefa Piłsudskiego, z prawej płk Józef Beck.

Konrad Zembrzuski, ps. „Bury”, „Dolina”[1] (ur. 19 lutego 1890 w Radzicach, zm. 13–14 kwietnia 1940 w Katyniu) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 19 lutego 1890 w Radzicach, w ówczesnym powiecie pułtuskim guberni łomżyńskiej, w rodzinie Aleksandra i Stefanii z Krzyżanowskich[2]. W latach 1902–1905 uczęszczał do rosyjskiego gimnazjum w Pułtusku[3]. Absolwent Szkoły Przemysłowo-Technicznej Władysława Piotrowskiego w Warszawie, student Instytutu Elektronicznego przy Uniwersytecie w Tuluzie. Od 9 listopada 1913 do 6 sierpnia 1914 był komendantem miejscowym Związku Strzeleckiego w Tuluzie[4].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach I Brygady Legionów. 6 sierpnia 1914 wyruszył z Oleandrów w składzie 2. plutonu 1. Kompanii Kadrowej. 3 listopada 1914 został wcielony do oddziału kawalerii Władysława Prażmowskiego ps. „Belina”, późniejszego 1 pułku ułanów Legionów Polskich. Służył w 3. i 4. szwadronie[5]. Od 5 lutego do 31 marca 1917 był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym. Posiadał wówczas stopień wachmistrza[6]. Latem tego roku, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Szczypiornie, a później w Łomży. Zwolniony 15 lipca 1918 w związku z likwidacją obozu[7].

3 listopada 1918 zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego i został adiutantem dowódcy Milicji na powiat chełmski. 18 grudnia 1918 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem awansu na podporucznika, ogłoszonego w rozkazie generała majora Edwarda Śmigły-Rydza[8]. 20 września 1919 został odkomenderowany do Oficerskiej Szkoły Jazdy w Starej Wsi pod Warszawą[9]. W 1920, w czasie wojny z bolszewikami pełnił służbę w Sztabie 4 Brygady Jazdy i 2 Dywizji Jazdy. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[10]. 14 lutego1921 został odkomenderowany na dwutygodniowy kurs w Warszawie, w zakresie służby oddziałów IV wyższych dowództw[11]. 1 czerwca 1921, w stopniu porucznika, w dalszym ciągu pełnił służbę w dowództwie 2 Dywizji Jazdy, pozostając na ewidencji 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego[12].

13 stycznia 1922 został awansowany na rotmistrza[13][14], a 3 maja 1922 zweryfikowany w tym stopniu ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 146. lokatą w korpusie oficerów jazdy[15]. Od 18 stycznia do 18 kwietnia 1926 był słuchaczem VII kursu unifikacyjno-doskonalącego w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie, który ukończył z wynikiem pomyślnym i wyróżnieniem[16]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 26. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[17]. 10 maja tego roku został przesunięty ze stanowiska oficera materiałowego na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego[18][19]. Z dniem 25 listopada 1927 został przeniesiony z 1 pułku szwoleżerów w Warszawie do składu osobowego Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko adiutanta przybocznego[20]. 24 grudnia 1929 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień podpułkownika w korpusie oficerów kawalerii i 22. lokatą[21]. 31 marca 1930 został przeniesiony z GISZ do 1 pułku szwoleżerów w Warszawie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[22]. Od 9 marca do 22 maja 1931 był słuchaczem kursu oficerów sztabowych kawalerii w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[23]. 23 marca 1932 został przeniesiony do 15 pułku ułanów poznańskich w Poznaniu na stanowisko dowódcy pułku[24][25]. Od 15 do 25 listopada 1933 był słuchaczem kursu informacyjnego w Szkole Gazowej w Warszawie, a od 4 do 16 czerwca 1934 słuchaczem kursu informacyjnego broni pancernych dla dowódców i zastępców pułków w Modlinie[26]. Pułkownikiem został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 7. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[27]. W tym samym roku poważnie zachorował na serce i przebywał na długotrwałym leczeniu[28][a]. Pułkiem dowodził do 3 czerwca 1938. 23 maja 1938 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I[30][31]. Latem 1939 został przeniesiony w stan spoczynku[5].

Był jednym z prezesów honorowych Towarzystwa b. Żołnierzy 1 pułku ułanów wielkopolskich (15 pułku ułanów poznańskich), założonego w maju 1933[b][32].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 według nie sprawdzonych informacji był w Ośrodku Zapasowym Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Kraśniku[33][c]. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. 11 lub 12 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[35]. 13 lub 14 kwietnia 1940 zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany[2][35], gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[36].

Konrad Zembrzuski był żonaty z Barbarą Lisowską, z którą miał dwie córki: Zofię (ur. 16 maja 1925) i Marię (ur. 6 stycznia 1933)[37].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został mianowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[38][39]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów"[40][41].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Od 13 lipca 1937 do 2 kwietnia 1938 obowiązki dowódcy pułku w zastępstwie chorego płk. Zembrzuskiego pełnił jego zastępca ppłk Tadeusz Mikke[29].
  2. ↑ Inny prezes honorowy towarzystwa, płk Gwido Poten, także został ofiarą zbrodni katyńskiej w 1940.
  3. ↑ Dowódcą OZ Kawalerii w Kraśniku był mjr kaw. Julian Jerzy Fischer-Drauenegg[34]. Jan Kiński podał „we wrześniu 1939 r. przebywał w Ośrodku Zapasowym Wielkopolskiej BK w Kraśniku”[28], natomiast autorzy „Ksiegi Cmentarnej Katynia” podali, że był komendantem (sic!) OZ Wlkp. BK[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  2. ↑ a b c Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 731.
  3. ↑ Kolekcja ↓, 68.
  4. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 164.
  5. ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
  6. ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 12.
  7. ↑ Kolekcja ↓, 46.
  8. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12 stycznia 1919, poz. 55.
  9. ↑ Kolekcja ↓, 49.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921, s. 201.
  11. ↑ Kolekcja ↓, 49–51.
  12. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 240, 970.
  13. ↑ Kolekcja ↓, 51.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 52.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 595, 679.
  16. ↑ Kolekcja ↓, 155.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 119.
  18. ↑ Kolekcja ↓, 52.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927, s. 170.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 304.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 grudnia 1929, s. 439.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 107.
  23. ↑ Kolekcja ↓, 126.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 236.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 142, 642.
  26. ↑ Kolekcja ↓, 135.
  27. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 418.
  28. ↑ a b c d Kiński 1990 ↓, s. 432.
  29. ↑ Tym 2004 ↓, s. 33.
  30. ↑ Kolekcja ↓, 157, 170.
  31. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 510.
  32. ↑ Tadeusz Jeziorowski: Historia Towarzystwa. Towarzystwo b. Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich. [dostęp 2021-12-11].
  33. ↑ Dowódcy pułku 2012 ↓, s. 78.
  34. ↑ Tym 2004 ↓, s. 57.
  35. ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 349.
  36. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
  37. ↑ Kolekcja ↓, 55.
  38. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
  39. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 2024-09-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  40. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
  41. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921, s. 1606.
  43. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 425.
  44. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  45. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
  46. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 362.
  48. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592.
  49. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 3.
  50. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  51. ↑ a b c Kolekcja ↓, 157.
  52. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  53. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922, s. 698.
  54. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 409.
  56. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-03].
  57. ↑ 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 68 z 19 lipca 1924, s. 392.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929, s. 362.
  60. ↑ Kolekcja ↓, 156.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konrad_Zembrzuski&oldid=74683363”